فحش خور آدم باید ملس باشد! (3)

بخشی از مکتوب عرفانی حضرت روح الله (ره) به مرحوم سید احمد (ره):

پسرم! براى ماها که از قافله ابرار عقب هستیم یک نکته دلپذیر است و آن چیزى است که به نظر من شاید در ساختن انسان که درصدد خود ساختن است دخیل است. باید توجه کنیم که منشأ خوش آمد ما از مدح و ثناها و بدآمدنمان از انتقادها و شایعه افکنى ها حبّ نفس است که بزرگترین دام ابلیس لعین است. ماها میل داریم که دیگران ثناگوى ما باشند گرچه براى ما افعال شایسته و خوبى‏ هاى خیالى را صد چندان جلوه دهند، و درهاى انتقاد- گرچه به حق- براى ما بسته باشد یا به صورت ثناگویى درآید. از عیبجویى‏ ها، نه براى آن که به ناحق است، افسرده مى ‏شویم و از مدحت و ثناها، نه براى آن که به حق است، فرحناک مى‏ گردیم. بلکه براى آنکه عیب من است و مدح من نیست، [من‏] است که در اینجا و آنجا و همه جا بر ما حاکم است. اگر بخواهى صحّت این امر را دریابى، اگر امرى که از تو صادر مى‏ شود عین آن یا بهتر و والاتر از آن از دیگرى، خصوصاً آنها که همپالکى تو هستند صادر شود و مداحان به مدح او برخیزند براى تو ناگوار است، و بالاتر آنکه اگر عیوب او را به صورت مداحى درآورند، در این صورت یقین بدان که دست شیطان و نفس بدتر از او در کار است.

پسرم! چه خوب است به خود تلقین کنى و به باور خود بیاورى یک واقعیت را که مدح مداحان و ثناى ثناجویان چه بسا که انسان را به هلاکت برساند و از تهذیب دور و دورتر سازد. تأثیر سوء ثناى جمیل در نفس آلوده ما، مایه بدبختى‏ها و دورافتادگى ‏ها از پیشگاه مقدس حق- جلّ و علا- براى ما ضعفاء النفوس خواهد بود. و شاید عیبجویى ‏ها و شایعه ‏پراکنى‏ ها براى علاج معایب نفسانى ما سودمند باشد که هست، همچون عمل جراحى دردناکى که موجب سلامت مریض مى ‏شود. آنان که با ثناهاى خود ما را از جوار حق دور مى‏ کنند دوستانى هستند که با دوستى خود به ما دشمنى مى‏ کنند و آنان که پندارند با عیب‌گویى و فحاشى و شایعه‏ سازى به ما دشمنى مى‏ کنند دشمنانى هستند که با عمل خود ما را اگر لایق باشیم اصلاح مى‏ کنند و در صورت دشمنى به ما دوستى مى‏ نمایند.